Το ημερολόγιο της Άννας Μερκόφσκα γράφεται στα ελληνικά

του Θωμά Σίδερη



H Άννα Μερκόφσκα.



«Το πρώτο σκαλί» του Κωνσταντίνου Καβάφη είναι το αγαπημένο της ποίημα. Αγαπά την Ελλάδα και τον ελληνικό πολιτισμό. Κυρίως όμως αγαπά την ελληνική γλώσσα. Κι η αγάπη της αυτή την οδήγησε στη δημιουργία ενός πολιτιστικού συλλόγου με το όνομα «Ισοκράτης».

Είναι η Άννα Μερκόφσκα (Ana Merkovska) και ζει σε μια γραφική και ήσυχη πόλη που ονομάζεται Μπίτολα και δεν απέχει περισσότερα από εξήντα χιλιόμετρα από τη Φλώρινα.

Η πόλη ονομαζόταν παλιά Μοναστήρι και κατοικούσε σημαντικό τμήμα ελληνικού πληθυσμού. Υπήρχαν μάλιστα και φημισμένα ελληνικά σχολεία. Στη Στρατιωτική Ακαδημία του Μοναστηρίου φοίτησε και ο Κεμάλ Ατατούρκ. Σήμερα τα πράγματα είναι λίγο πολύ γνωστά. Η ελληνική διπλωματία εμμένει στην άποψή της για το θέμα της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων, ενώ οι ίδιοι οι κάτοικοι αυτοπροσδιορίζονται ως Μακεδόνες. Η Άννα είναι κατηγορηματική. «Οι πολιτικοί υποστηρίζουν τα δικά τους. Εμένα όμως δεν μπορεί να μου στερήσει κανένας το δικαίωμα να αγαπώ την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό. Και όλα αυτά που σκέφτομαι και θέλω να κάνω δεν έχουν καμία σχέση με την πολιτική».   

Βρέθηκα στα Μπίτολα λίγο μετά τα Χριστούγεννα. Το θερμόμετρο έδειχνε μείον δύο βαθμούς Κελσίου και το προηγούμενο βράδυ έριχνε πυκνές νιφάδες χιονιού. Αυτό όμως δεν πτόησε τους κατοίκους να κάνουν τη συνηθισμένη βόλτα τους στο σιρόκ σόκακ (φαρδύς δρόμος) και να γεμίσουν τα πολλά μαγαζιά που βρίσκονται εκατέρωθεν του πεζόδρομου. Αυτό που σίγουρα θα παρατηρήσει ο επισκέπτης είναι ότι η πόλη σφύζει από νεολαία, μια νεολαία που διακρίνεται για τη ζωντάνια της και τη δημιουργικότητά της.

Προ ημερών είχα διαβάσει μια συνέντευξη της Άννας που είχε παραχωρήσει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Μου κίνησε το ενδιαφέρον και ήθελα οπωσδήποτε να τη συναντήσω. Ο εντοπισμός της όμως δεν ήταν ιδιαίτερα εύκολος, όταν μάλιστα ο τηλεφωνικός κατάλογος της πόλης είχε πάνω από 10 οικογένειες με το επίθετο Merkovska. Σε αυτό με βοήθησε ο πατέρας Όλιβερ, ένας φωτισμένος ιερέας και με διδακτορικό στη θεολογία, ο οποίος λειτουργεί στον ορθόδοξο ναό του Αγίου Δημητρίου. Μετά από μισή ώρα από το πρώτο τηλεφώνημα, βρισκόμουν μαζί με την Άννα στο γραφείο του πατέρα Όλιβερ. Η συνέντευξη έγινε φυσικά στα ελληνικά.

Θ.Σ.   Μιλάς πολύ καλά ελληνικά, Άννα. Γράφεις το ίδιο καλά;

Α.Μ. Ναι. Έδωσα εξετάσεις στη Θεσσαλονίκη για την επάρκεια της ελληνικής γλώσσας. Έχω πάρει επάρκεια επιπέδου Γ. Διαβάζω όμως συνέχεια για να φτάσω στο ανώτατο επίπεδο εκμάθησης.

Θ.Σ.   Συνάντησες δυσκολίες στην εκμάθηση;

Α.Μ.  Θα έλεγα πως όχι. Όταν κάτι το αγαπάς και το θέλεις πολύ, ξεπερνάς όλα τα εμπόδια. Θυμάμαι, όταν πήγαινε η μεγαλύτερη αδελφή μου στη Θεσσαλονίκη, της ζητούσα να μου φέρει οτιδήποτε είχε πάνω του ελληνικά γράμματα. Ακόμα και αποδείξεις ή εισιτήρια λεωφορείων. Φυσικά της ζητούσα και βιβλία. Αναγνωστικά που διδάσκονταν στα δημοτικά σχολεία και ανθολόγια με διάφορα έργα ελλήνων συγγραφέων και ποιητών.

Θ.Σ.   Πώς γεννήθηκε αυτή η αγάπη για την ελληνική γλώσσα;

Α.Μ.  Από μικρή αγαπούσα την ελληνική μυθολογία και την ιστορία. Άρχισα μετά να αναζητώ τα έργα ελλήνων ποιητών. Αυτά με έφεραν πιο κοντά στην ελληνική γλώσσα.

Θ.Σ.   Ο αγαπημένος σου ποιητής;

Α.Μ.  Ο Κωνσταντίνος Καβάφης.

Θ.Σ.   Και το αγαπημένο σου ποίημα;

Α.Μ.  Το «πρώτο σκαλί».

Θ.Σ.   Έμαθα ότι ο άντρας σου έχει ελληνική καταγωγή.

Α.Μ.  Ναι. είμαι παντρεμένη με τον Χρήστο Κοντοκλότση. Έχει καταγωγή από τη Λάρισα και η οικογένειά του είναι εγκατεστημένη στα Μπίτολα εδώ και πολλά χρόνια. Ο Χρήστος μιλάει ελληνικά, αλλά δε γράφει το ίδιο καλά όπως εγώ. Είναι οδηγός σε τουριστικά λεωφορεία και ταξιδεύει αρκετά συχνά στην Ελλάδα.

Άποψη από το σιρόκ σόκακ.

Θ.Σ.   Τι ακριβώς έχεις σπουδάσει Άννα;

Α.Μ.  Έχω σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Μάρκετινγκ και Δημόσιες Σχέσεις και τώρα κάνω το μεταπτυχιακό μου. Τα πράγματα όμως είναι δύσκολα εδώ. Δεν έχετε μόνο εσείς προβλήματα στην Ελλάδα. Υπάρχει ανεργία, ενώ το κράτος βάζει συνεχώς φόρους. Βλέπετε, τα προβλήματα είναι παντού τα ίδια. Είναι κρίμα που με τέτοιες σπουδές δεν μπορώ να βρω δουλειά. Για ένα διάστημα, επειδή ήξερα την ελληνική γλώσσα, είχα εργαστεί στο Ελληνικό Προξενείο. Τώρα όμως με την κατάργηση της βίζας, δεν υπάρχει ουσιαστική δουλειά. Είμαι 27 χρόνων και οπωσδήποτε θα ήθελα να βρω μια δουλειά πάνω σε αυτό που έχω σπουδάσει.

Θ.Σ. Η ιδέα του Ισοκράτη πώς προέκυψε;

Α.Μ.  Ο «Ισοκράτης» είναι ένας πολιτιστικός σύλλογος και όπως σας είπα δεν έχει και δε θέλει να έχει καμία σχέση με την πολιτική. Μας ενδιαφέρει να έρθουν πιο κοντά οι δύο λαοί και να αναπτύξουν σχέσεις σε πολλά επίπεδα. Η βάση μας είναι ο πολιτισμός, η παιδεία και ο αθλητισμός. Βέβαια, αν μπορούμε να βοηθήσουμε και στη σύσφιξη των οικονομικών σχέσεων με κάποιο τρόπο, θα το κάναμε ευχαρίστως. Ξέρετε, είχαν έρθει αρκετοί έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνταν στη χώρα μου. Αυτή η επιχειρηματικότητα έχει ατονήσει τον τελευταίο καιρό.

Με την Άννα έξω από το προαύλιο του Ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου.

Θ.Σ.   Τι στόχους έχει ο Σύλλογος;

Α.Μ.  Καταρχήν θα πρέπει να σας πω ότι διδάσκουμε σε αρκετά παιδιά την ελληνική γλώσσα. Αγαπάμε την Ελλάδα και πολλές οικογένειες στέλνουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν στην Ελλάδα. Άλλωστε και εγώ ήθελα να σπουδάσω στην Ελλάδα και αυτό ήταν το όνειρό μου από όταν ήμουν δεκαεπτά χρόνων. Δεν τα κατάφερα όμως τελικά. Επειδή όμως ο σύλλογος δεν έχει οικονομικούς πόρους που να του επιτρέπουν να ενοικιάσει κάποιο μικρό οίκημα ή γραφείο, τα μαθήματα γίνονται στο σπίτι μου όπου είναι και η έδρα του Συλλόγου. Ελπίζω όμως σε κάποια βοήθεια, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε τον δικό μας χώρο, να λειτουργούμε κανονικά και να αναπτύξουμε τις δραστηριότητές μας.

Θ. Σ. Πόσα μέλη αριθμεί ο «Ισοκράτης»;

Α.Μ. Αυτή τη στιγμή είμαστε δεκαέξι μέλη. Όλοι μας αγαπάμε την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό. Τα περισσότερα μέλη είναι κορίτσια της ηλικίας μου. όπως σας είπα όμως δεν έχουμε καμία οικονομική στήριξη. Είμαστε λίγα μέλη και ακόμα κι αν βάζαμε ένα μικρό ποσό ο καθένας μας, δε μας φτάνει για να κάνουμε αυτά που θέλουμε. Η ανταπόκριση όμως είναι μεγάλη. Γνώρισα τυχαία ένα δάσκαλο που είχε επισκεφθεί την πόλη μας με τη γυναίκα του. Ενθουσιάστηκε με την ιδέα του Συλλόγου και μας έστειλε αρκετά βιβλία. Το ίδιο έκαναν και δύο κάτοικοι της Πτολεμαΐδας που πάλι συνάντησα τυχία και μας βοήθησαν, στέλνοντάς μας βιβλία. Βλέπετε, επισκέπτονται τα Μπίτολα αρκετοί έλληνες. Χρειαζόμαστε βιβλία για να μπορέσουμε να διδάσκουμε τα παιδιά, τους εφήβους και τους νέους που έρχονται για να μάθουν ελληνικά στο Σύλλογο. Βέβαια, σκοπεύουμε να κάνουμε και άλλα πράγματα. Να πραγματοποιήσουμε συναυλίες με καλλιτέχνες από την Ελλάδα και τη χώρα μου, να εκδώσουμε κάποιο βιβλίο με έργα ποιητών και από τις δύο χώρες, ίσως κάποια θεατρική παράσταση και στις δύο γλώσσες. Είμαστε δύο λαοί που αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνουμε και θα συνεχίσουμε να στέλνουμε παντού.

Θ.Σ.   Γιατί ονομάστηκε ο Σύλλογος «Ισοκράτης»;  

Α.Μ.  Μου είχε κάνει εντύπωση μία φράση του Ισοκράτη: «Έλληνες είναι οι μετέχοντες της ελληνικής παιδείας». Η παιδεία δε γνωρίζει σύνορα, φυσικά ή τεχνητά. η παιδεία είναι πάνω από όλους και όλα. Εξάλλου η βαλκάνια ψυχή είναι ποτισμένη με τους ίδιους πόθους και με τα ίδια ζητήματα.