Ο Ορχάν Παμούκ στο Μέγαρο Μουσικής

Άποψη τησ Κωνσταντινούπολης - artfixdaily.blogspot.com

Είναι ο μόνος Τούρκος συγγραφέας, μέχρι σήμερα, που έχει κερδίσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, και ο δεύτερος νεότερος στην ιστορία των βραβείων αυτών (ο άλλος ήταν ο Κίπλινγκ).

Ο Ορχάν Παμούκ γεννιέται το 1952 στην Κωνσταντινούπολη, γόνος ανώτερης μεσοαστικής οικογένειας μηχανικών, σπουδάζει Αρχιτεκτονική, αλλά στα τρία χρόνια, τα παρατάει και το 1974 αποφασίζει να γίνει συγγραφέας με την ενθάρρυνση του πατέρα του, ο οποίος είναι συχνά απών, προτιμώντας το Παρίσι, την παρέα του Σαρτρ και του Καμύ.


Το πρώτο του μυθιστόρημα, Ο ΤΖΕΒΝΤΕΤ ΜΠΕΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΙΟΙ ΤΟΥ, βραβεύεται το 1979 από τις εκδόσεις Μιλιέτ. Είναι η πρώτη μίας αδιάλειπτης σειράς βραβεύσεων των βιβλίων του, που κορυφώνεται το 2006 με το Νόμπελ. Έχει ήδη γράψει ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ, το ιστορικό μυθιστόρημα ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΚΑΣΤΡΟ (1985), το οιονεί αστυνομικό ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΒΙΒΛΙΟ (1990), ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα μυθιστορήματα της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας και ακολουθούν Η ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΖΩΗ (1994), ΜΕ ΛΕΝΕ ΚΟΚΚΙΝΟ (1998) ένα ιστορικό θρίλερ, το πολιτικό ΧΙΟΝΙ (2002) και τα πιο πρόσφατα, ΙΣΤΑΝΜΠΟΥΛ, ένας φόρος τιμής στη μελαγχολική γενέτειρά του, ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ, μία αδιέξοδη ερωτική ιστορία, που καταφεύγει σε χιλιάδες αντικείμενα για να ζήσει ως ανάμνηση, και το τελευταίο στα ελληνικά, ΑΛΛΑ ΧΡΩΜΑΤΑ, μία συλλογή κειμένων, όλα από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ, τα περισσότερα σε μετάφραση της Στέλλας Βρετού.

Ο Παμούκ είναι ένας δύσκολος συγγραφέας. Κι ένας δύσκολος άνθρωπος. Πλήρως αφοσιωμένος στο γράψιμο και τη λογοτεχνία, αμφισβητεί την έννοια της ευτυχίας, όταν αυτή δεν συναρτάται με το γράψιμο κι αισθάνεται δυστυχής όταν δεν κατορθώνει, λόγω υποχρεώσεων, να απομονωθεί δέκα ώρες καθημερινά στο γραφείο του, στην Πόλη, με εκπληκτική θέα στον Βόσπορο.

Η γραφή του θεωρήθηκε νεωτεριστική, μεταμοντέρνα, η αφήγηση και η δομή των βιβλίων του είναι δαιδαλώδης, πρόσωπα και ζωές διασταυρώνονται στον λαβύρινθο της πόλης, ταυτότητες ανταλλάσσονται και παιχνιδίζουν σαν αντανακλάσεις στον καθρέφτη, καθιστώντας μάταιη κάθε προσπάθεια ορισμού και περιορισμού του εαυτού, που μοιάζει ρευστός και έτοιμος να περιβληθεί διάφορα προσωπεία. Συχνά ο ίδιος ο συγγραφέας κάνει περάσματα από τα βιβλία του (ως άλλος Χίτσκοκ) συχνά, επίσης, ήρωας και συγγραφέας ενώνονται σε ένα και μοναδικό πρόσωπο στο τέλος του βιβλίου. Τα θέματά του, εν πολλοίς ιστορικά, διαδραματίζονται στην Κωνσταντινούπολη, την πόλη καμβά, στον οποίο πλέκονται οι ανθρώπινες ιστορίες φιλίας, έρωτα, τέχνης, πολιτικής.

Μεγάλος παραμυθάς, αλλά και εγκυκλοπαιδιστής μυθιστοριογράφος, λάτρης των μεγάλων του 19ου αιώνα, κυρίως του Ντοστογιέφσκι, του Τολστόι, του Φλωμπέρ, αλλά και του Τόμας Μαν και αργότερα του Φώκνερ, ενώ στην ΙΣΤΑΝΜΠΟΥΛ, αναφέρεται στον Καβάφη, ως εμβληματικό ποιητή της θλίψης, της μοναξιάς και της παρακμής, έχοντας όπως κι εκείνος την αγαπημένη του πόλη ως φόντο στις ιστορίες του.

Στην Αθήνα, ο Ορχάν Παμούκ έρχεται καλεσμένος από το Megaron Plus για να δώσει μία διάλεξη σήμερα, στις 19.00, με τίτλο «Τι γίνεται στο μυαλό μας όταν διαβάζουμε ένα μυθιστόρημα; Μυθιστορήματα και Ζωές», την οποία θα προλογίσει ο συγγραφέας Τάκης Θεοδωρόπουλος.